oplossingen voor plakkerig deeg

Wie af en toe zelf (glutenvrij) bakt heeft het misschien al meegemaakt: deeg dat overal aan plakt en daardoor moeilijk te verwerken is. Je handen plakken vol - en dus je keukenkasten ondertussen ook - en het deeg proberen uit te rollen is een kleine strijd. Gooi nog je nieuwe adoptiekat die continu in de gordijnen hangt in de mix, en je vraagt je af waarom je er aan begonnen bent. Voor al die thuisbakkers bij deze enkele tips die “plakkerig bakken” aangenamer kunnen maken.

Tip 1: dubbel bakpapier

Klassiek wordt deeg zoals koekjesdeeg uitgerold op een bebloemd werkvlak met een bebloemde deegrol. Als je plakkerig deeg moet uitrollen is hetvolgende een fijner alternatief: rol je deeg uit tussen 2 lagen bakpapier.

• Zodus: leg 1 vel bakpapier op je werkvlak en dan daarop het deeg. Duw het deeg al wat platter met je handen.  
• Leg dan een nieuw vel bakpapier op je deegplak. Rol je deeg nu uit tussen deze 2 vellen bakpapier.
• Als er plooien in je bakpapier zouden ontstaan en het bakpapier wat tussen je deeg kruipt, trek het papier dan even los en leg het terug zo glad mogelijk op het deeg. Rol verder tot je deeg de gewenste dikte heeft. 

Als dit deeg voor uitsteekkoekjes is, kan je het bovenste vel eraf halen en meteen beginnen uitsteken. Om de uitgestoken koekjes te verplaatsen naar de bakplaat is een palletmes (alternatief: dunne lasagneschep) en wat voorzichtigheid praktisch. Leg het deeg eventueel tussendoor in de koelkast om dit te vergemakkelijken (zie tip 4).

Als dit deeg voor een taartbodem is, dan haal je het bovenste bakpapier er af en kan je het met het onderste bakpapier gemakkelijk optillen. Afhankelijk van je vorm en doel kan je het dan ofwel met bakpapier en al in je vorm leggen, ofwel omdraaien boven je bakvorm en het deeg in je (ingevette en bebloemde) bakvorm laten vallen. Glutenvrij deeg zal wat scheuren, maar dat los je snel op door de deegstukken terug aan te drukken.

Ga je bewust om met grondstoffen en wil je niet zomaar bakpapier op de afvalberg gooien? 

Bovenstaande werkt ook met sommige dunne herbruikbare bakmatten, maar niet met dikke matten van silicone. Een ander duurzaam alternatief is thuiscomposteerbaar bakpapier van het merk "If you care". Dit bakpapier kan je na gebruik thuis in je compostvat gooien (best in stukken gescheurd). Een jaar later is het samen met je ander composteerbaar afval gecomposteerd en heb je mooie compost voor je volgende tuinproject.

Tip 2: nog niet alle bloem toevoegen of inbloemmeel bewust apart zetten

Klassiek wordt deeg dat moet worden uitgerold op een bebloemd werkvlak met een bebloemde deegrol uitgerold. Als je echter met een nat en plakkerig deeg werkt is het belangrijk om niet te veel bloem in dat proces toe te voegen. Te veel bloem toevoegen kan immers de samenstelling en structuur van je deeg veranderen.

Als alternatief kan je soms een klein deel van het benodigde meel van het recept achterhouden en op het einde gebruiken om je werkvlak in te bloemen. Je kan ook doelbewust een paar theelepels “inbloemmeel” apart zetten om te vermijden dat je er bij het inbloemen argeloos 100 g extra meel doorjaagt. 

Bij degen zoals pizzadeeg, brooddeeg of kaneelbroodjes is dit soms een oplossing. Op die manier hou je meer controle over al het meel dat uiteindelijk in het recept zit.

Tip 3: olie 

In plaats van je werkvlak in te bloemen, kan je ook je werkvlak heel licht inolieën met - al dan niet neutrale - olie zoals rijstolie. Denk maar aan het inolieën van je kom waarin je klassiek je pizzadeeg laat rijzen: door de kom in te olieën zal je pizzadeeg na het rijzen gemakkelijker uit de kom rollen. Ook bij je werkvlak kan dit soms helpen of zelfs het licht inolieën van je handen.

Tip 4: koude handen, koud deeg en koud materiaal

Deeg waar ingrediënten in zitten die temperatuurgevoelig zijn, heeft soms baat bij een koude verwerking, zeker als het moet worden uitgerold. Denk aan ingrediënten zoals margarine of (gesmolten) chocolade: die degen worden minder plakkerig als ze afkoelen. Wil je die degen dus uitrollen, zorg dan dat het deeg eerder koel is, dat je het verwerkt met koude handen en dat eventuele tools zoals deegrol ook koud zijn. 

Het meest extreme voorbeeld van zulk deeg is bladerdeeg, maar uit te rollen koekjesdeeg of deeg voor taartbodems heeft hier meestal ook baat bij.

Let echter op: sommige degen hebben net baat bij een warmere verwerking.

Cakebeslag of browniebeslag o.b.v. gesmolten chocolade of gesmolten margarine verwerk je best zo snel mogelijk. Reden: hoe warmer de margarine / chocolade, hoe gemakkelijker je het deeg in zijn bakvorm kan verpreiden om alle hoekjes en kantjes mooi te vullen voordat het in de oven gaat.